Við skelltum okkur í sumarbústað á Vesturlandi og kíktum á þær ófáu laugar sem eru í boði þar í kring og á leiðinni frá höfuðborginni. Í Borgarfirði er mikill jarðhiti og þar hafa verið byggðar laugar við skóla, félagsheimili og frístundabyggð. Í Borgarfirði var snemma farið að kenna sund og fyrstu steyptu laugarnar risu þar á þriðja áratug 20. aldar. Á svæðinu eru einnig nokkrar náttúrulaugar, auk hinnar fornu Snorralaugar í Reykholt, sem heitu pottar nútímans sækja form sitt til. Á þessum sundhring er aksturlengdin ekki mikil, svo upplagt er að leigja sér bústað eða setja tjaldið í skottið og njóta þess sem sundlaugar Vesturlands og nágrenni þeirra hefur uppá að bjóða.

Guðlaug er staðsett við grjótagarðinn á Langasandi, rétt neðan við Jaðarsbakkalaug og íþróttasvæðið. Laugin var vígð í lok árs 2018 og hefur notið mikilla vinsælda meðal heimamanna jafnt sem ferðamanna. Guðlaug er skilgreind sem afþreyingar- og náttúrulaug og ef aðstæður eru góðar geta þau kjörkuðustu baðað sig í sjónum og yljað sér svo í heitri lauginni. Guðlaug er á þremur hæðum. Efstur er útsýnispallur, þar undir er heit laug og úr henni fossar vatn niður í grunna vaðlaug staðsetta við fjöruna, sem ólíkt er að upplifa eftir því hvort er flóð eða fjara. Útsýnið yfir Faxaflóann er einkar fallegt og heitt vatnið í lauginni, kaldur sjórinn í kring, grjótið og fjaran skapa einstaka stemmningu, svo óhætt er að mæla með heimsókn í Guðlaugu.

B. SUNDLAUGIN BORGARNESI 

Sundlaugin í Borgarnesi er hluti af íþróttamiðstöð bæjarins og þar fer fram mikið íþróttastarf auk sundkennslu fyrir grunnskólann. Fyrsta sundlaug Borgarness var tekin í notkun árið 1955 en Ungmennafélagið Skallagrímur hóf byggingu laugarinnar árið 1952 og höfðu Borgnesingar þá áformað í nokkurn tíma að koma sér upp sundlaug, en það gerði þeim erfitt fyrir að jarðhiti var ekki í nálægð við kauptúnið. Síðan þá hefur góð aðstaða til íþrótta verið byggð upp í kringum sundlaugina og þegar ný sundlaug var byggð árið 1998 var byggt yfir gömlu laugina og hún gerð að innilaug. Í Borgarnesi er nú 25*12,5 metra útilaug, mismunandi rennibrautir, nokkrir heitir pottar, barnalaug og eim-bað. Íþróttasvæðið í Borgarnesi er staðsett við sjóinn og eftir sundsprettinn geta sundgestir horft út fjörðinn eða fram til fjalla. Sundlaugasvæðið sjálft er vel skipulagt og stutt er að ganga á milli potta, í rennibrautirnar eða inn í klefana og innilaugina, svo kuldinn ekki bíti mann á vetrarkvöldum. Athygli vakti að nokkuð mikið af skiltum voru sjáanleg á laugasvæðinu, sem ekki finnast í hvaða laug sem er „Bannað að raka sig í eimbaðinu.“ „Notið ekki tyggjó á sundlaugar-svæðinu.“ Upplýsandi og skemmtilegt í senn og vekur óneitanlega upp hugleiðingar um reglurnar í laugunum.

C. SUNDLAUGIN VARMALANDI

Sundlaugin á Varmalandi stendur fyrir neðan grunnskóla sveitarinnar og sambyggt sundlaugarhúsinu er félagsheimilið Þinghamar. Laugin er 12,5*25 metrar og við hana er einn heitur pottur, áhorfendapallar og gott sólbaðssvæði. Laugarhúsið og klefarnir eru hlýlegir, með löngum, gluggum skreyttum gangi og málaðri sjónsteypu. Laugin hefur yfir sér heimilislegan blæ og eflaust margir sem lært að taka sundtökin í volgu vatninu á Varmalandi. Í næsta nágrenni er jarðhitinn nýttur til grænmetisræktar og setur það svip sinn á stemmninguna á staðnum. Á Varmalandi hafa hverahitaðar laugar verið í notkun samfellt í rúm 120 ár, nýttar bæði til sundkennslu og skemmtunar. Þar var hlaðin laug árið 1895 við hverinn Veggjalaug, steypt laug var gerð árið 1931 og loks var núverandi laug byggð árið 1958. Á fyrra hluta 20. aldar var mikill áhugi á sundíþróttinni meðal ungmennafélaga og sundkeppnir á milli félaga héraðsins voru haldnar í Hvítá og Norðurá. Þrátt fyrir að í kringum 1930 hafi steyptar laugar verið byggðar víðar í sveitinni, s.s. Hreppslaug í Skorradal og innilaug við Héraðsskólann í Reykholti voru sundkeppnir háðar í ánum lengi vel.

D. HÚSAFELL

Sundlaugin á Húsafelli er frábær leikvöllur á vinsælum ferðamannastað og á sumrin er hún oftar en ekki full af sundgestum í sumarfríi. Laugasvæðið hefur byggst upp meðfram auknum straumi ferðamanna á staðinn, en á árum áður þegar leið fólks lá á milli suður- og norðurlands um Arnarvatnsheiði var Húsafell kjörinn áningarstaður ferðalanga. Ferðaþjónustu á staðnum má rekja aftur til þeirra daga, en fyrsti hluti sundlaugarinnar var byggður árið 1965 og síðan þá hafa verið gerðar miklar endurbætur á laugarsvæðinu. Í dag eru laugarnar tvær og birtast þær gestum sem leiksvæði fremur en íþróttavellir, dýpið í laugunum er ekki mikið og engar brautir eru málaðar í botninn líkt og einkennir flestar sundlaugar landsins. Tveir heitir pottar eru við laugina og þar var lengi lítil rennibraut og rennibrautarkar. Vorið 2022 hafa staðið yfir endurbætur við laugina og umhverfi hennar. Þær breytingar endurspegla að mörgu leyti þróun sundmenningarinnar, sem sýningin SUND rekur. Áherslan er nú ekki mest á að leika, heldur einnig að njóta. Laugasvæðið virkar fullkomlega saman og í hrauni skreyttum hringpottinum má flatmaga og njóta sólar á sumardegi eða norðurljósa á vetrarkvöldi, undir jöklum og inni í birkiskóginum. Húsafell er einstakur staður og heimsókn í laugina er ómissandi hluti af stemmningu staðarins.

E. HREPPSLAUG

Hreppslaug stendur skammt frá bænum Efri-Hrepp í Andakíl, Borgarfirði og dregur þaðan nafn sitt. Hreppslaug er á meðal elstu steinsteyptu sundlauga landsins og var hún reist árið 1928 af Ungmennafélaginu Íslendingi. Á fyrri hluta 20. aldar var mikil áhersla lögð á íþróttastarf, sundkennslu og sundiðkun meðal ungmennafélaga og Hreppslaug er til marks um metnað ungmennafélagsins til að styrkja félags- og íþróttastarfið, en hún er fyrsta steinsteypa sundlaug sem gerð var í Borgarfirði. Hreppslaug var friðlýst árið 2014 fyrir gildi sitt í menningarsögu héraðsins, sem samkomustaður og íþróttavettvangur, og einnig út frá sjónarhóli byggingarlistar sem óvenjulegt steinsteypumannvirki. Árið 2021 var hafist handa við að endurnýja umhverfi laugarinnar, steyptir voru nýir heitir pottar og nýtt baðhús reist á grunni þess gamla og stendur sú vinna yfir nú vorið 2022. Hreppslaug er hugguleg sveitasundlaug með mikla sögu sem gaman er að kíkja við á ferð um Borgarfjörðinn.

F. KLÉBERGSLAUG

Klébergslaug er staðsett við Esjurætur á Kjalarnesi og hefur útsýni yfir hafið. Laugin var opnuð árið 1998 og við hana er einnig íþróttamiðstöð staðarins. Nokkuð vinsælt hefur verið að fara í sjósund á Kjalarnesi og er ágætis aðstaða til þess, og hægt að fara í laugina eða heita pottinn á eftir, ef farið er innan opnunartíma hennar. Við laugina er heitur pottur og lítil rennibraut.